Trước sự phát triển của công nghệ, cụm từ “tàu điện ngầm” không còn xa lạ gì với mọi người. Phương tiện vận chuyển phổ biến ở một số nước châu Á và phương Tây. Tuy nhiên, bạn có biết về lịch sử hình thành, nguồn gốc và chức năng của nó hay không? Nếu không biết thì cần tham khảo bài viết để biết nhiều hơn về tàu.
Giới thiệu sơ lược tàu điện ngầm
Thông thường khi mới nghe qua tên gọi, mọi người sẽ nghĩ tàu điện ngầm hay Metropolitan sẽ di chuyển dưới mặt đất. Tuy nhiên, hiện trên thế giới có hơn 60 tuyến tàu lớn nhỏ trên thế giới và vận hành không hoàn toàn dưới mặt đất như mọi người nghĩ.
Trong tổng các tuyến tàu điện ngầm hiện nay chỉ có khoảng 10 đường tàu nằm hoàn toàn trong lòng đất. Phần đường tàu còn lại là sự kết hợp trên mặt đất và dưới mặt đất. Những nơi quá đông đúc, diện tích đất hạn hẹp thì đường tàu sẽ xây dưới mặt đất. Ở những nơi trống trải thì đường tàu xây trên cầu vượt.
Hệ thống phương tiện di chuyển này có tên tiếng Anh là underground hay metropolitan (rút gọn metro). Trong thời kỳ hiện đại như ngày nay, đây được xem là phương tiện giao thông tiện ích có sự kết hợp của tuyến chạy ngầm dưới đất.
Tàu có nhiều ưu điểm vượt trội so với các loại phương tiện khác như:
- Chạy tốc độ cao trên đường tàu;
- Vận hành nhiều chuyến trong ngày với lượng hành khách lớn.
Như vậy, bạn cũng nắm được sơ lược về loại tàu tiện ích này. Bạn cần phân biệt loại tàu này với xe lửa vì hình dáng bên ngoài dễ gây nhầm lẫn. Xe lửa xuất hiện từ rất sớm và chúng ta cũng từng thấy qua ngoài thực tế hay phim ảnh rất nhiều.
Quá trình phát triển của tàu điện ngầm
Tàu điện ngầm được xem là phát minh to lớn của sự phát triển công nghệ cho nhân loại. Các quốc gia phát triển còn nâng cấp hệ thống tàu ngầm mang lại cho con người sự phục vụ tốt nhất. Vậy chúng ta sẽ cùng điểm qua một số quốc gia đi đầu trong sự phát triển hệ thống tàu ngầm được thông tin dưới bài:
Nước Anh
Ở Anh, tàu ngầm ra mắt thế giới vào ngày 10/1/1863 có tên Metropolitan Railway. Đường tàu dài 6km và chỉ có ở thủ đô London, nước Anh. Thời điểm bấy giờ, tàu ngầm chủ yếu chạy bằng hơi nước. Đến thời điểm hiện nay, tàu điện ngầm chạy đã phát triển đường ray dài đến 415km và có hơn 378 nhà ga. Năng lực vận chuyển lên đến 2.3 triệu khách/km/năm và tốc độ đạt 33km/h.
Ở Pháp
Năm 1900, thủ đô Paris của Pháp đã triển khai tuyến tàu điện ngầm đầu tiên có tên Metro Paris. Hiện tại, tổng đường ray tàu lên tới 214 km và có 384 nhà ga, năng lực vận chuyển tối đa 4 triệu khách mỗi ngày và vận tốc đạt 22km/h. Điểm phát triển nổi bật của tàu ngầm ở Pháp là năm 1998 đã có tàu ngầm tự động không người lái. Chính phủ luôn chú trọng đến việc vận chuyển của người dân.
Hiện nay, các quốc gia có hệ thống tàu ngầm phát triển thì tốc độ tàu chạy nhanh nhất ở Mỹ, vận tốc lên tới 72km/h. Tuyến tàu ở Matxcova (Nga) có lượng chuyên chở hành khách lớn nhất, mỗi năm có đến 2.5 lượt tỉ người đi tàu ngầm. Còn tuyến tàu ở vị trí thuận lợi cho khách di chuyển nằm ở thủ đô Paris, Pháp.
Ở Hoa Kỳ
Tàu ngầm xuất hiện ở Hoa Kỳ vào những năm 1894 tại New York. Đến thời điểm hiện tại, tàu ngầm thành phố đã phát triển đường ray dài 417km với 468 nhà ga. Năng lực vận chuyển hành khách lớn đến 3 triệu khách/km/năm và tốc độ tàu chạy đạt 2km/h. Một con số ấn tượng không thua kém gì hệ thống tàu ở Anh.
Tàu điện Metropolitan vận hành như thế nào?
Sau khi xuất hiện và được công nhận là mang lại nhiều lợi ích, tàu điện ngầm đã trở nên phổ biến. Tàu xuất hiện giúp giao thông giải quyết nhiều tình trạng khó khăn nhất định như:
- Nạn tùm tắc giao thông;
- Đất chật mà nhu cầu di chuyển quá cao không đáp ứng được;
- Không gian dưới mặt đất được tận dụng tối đa.
Thông thường khi đi tàu điện ngầm, hành khách sẽ chủ động bỏ phí đi tàu vào máy bán vé tự động và máy tự nhả thẻ dạng card lại cho bạn. Trên thẻ, bạn thấy có đầy đủ thông tin về thời gian di chuyển cũng như điểm cần đến của khách hàng. Khi đến cửa ra vào, máy soát vé thu nhận vé và cửa sẽ tự mở ra nếu vé hợp quy định. Tuy nhiên, một số quốc gia khác thì hệ thống tàu và vé sẽ riêng biệt.
Hệ thống tàu điện ngầm có những điểm nổi bật nào?
Trước khi tìm hiểu đặc điểm nổi bật của hệ thống tàu điện ngầm, mọi người cũng cần phải sơ lược qua điểm chung của loại tàu này. Có như vậy, bạn mới thấy được hết các ưu điểm mà tàu mang lại cho con người. Một giải pháp giao thông của thời hiện đại giúp con người đến nơi cần đến nhanh chóng, chi phí thấp và tiết kiệm thời gian. Chúng ta sẽ cùng sơ lược qua các đặc điểm mà tàu mang lại nhé!
Đặc điểm chung của tàu điện ngầm
Về đặc điểm chung, tàu có nhiều toa ngồi kích thước nhất định ghép lại với nhau. Bên trong mỗi toa tàu là ghế ngồi cùng dây đai an toàn, bạn cần ngồi đúng chỗ và thắt dây khi tàu di chuyển trong đường ngầm.
Bên cạnh sự phát triển của công nghệ, nhiều quốc gia đã cải tiến hệ thống tàu ngầm không người lái. Cách thức mua vé cũng hoàn toàn không người. Đường đi, đèn tín hiệu lập trình sẵn giúp tiết kiệm nguồn nhân công và nâng cao độ an toàn.
Ví dụ về tàu ngầm không người lái hiện đại có ở Đan Mặc, New York hay ở Copenhagen.
Hiện nay, nam nữ bình quyền và phụ nữ ngày càng giữ nhiều trọng trách quan trọng trong xã hội. Vì vậy,họ không muốn lập gia đình và có xu hướng dân số đang suy giảm đáng kể. Tàu ngầm tự động có thể sẽ phát triển mạnh thời gian sắp tới.
Những điểm nổi bật của phương tiện
Điểm nổi bật và đặc trưng nhất của tàu điện ngầm là đầu tàu cực kỳ phức tạp. Với một hệ thống tàu ngầm thì hệ thống vận hành sẽ tích hợp:
- Một bộ giám sát trong các toa tàu giống như chiếc TV có tính năng giúp hành khách biết vị trí di chuyển hiện tại. Tàu theo đó cũng sẽ được kiểm soát dễ dàng hơn;
- Hệ thống radio hai chiều giúp kết nối giữa người điều khiển và hành khách. Họ hoàn toàn dễ dàng trao đổi khi cần giúp đỡ hay đưa ra yêu cầu khẩn;
- Thêm vào đó, hệ thống cảm biến cửa tự động lắp đặt tại cửa ra vào để phát hiện sự cố nguy hiểm khi hành khách đứng gần cửa tàu. Điều này giúp hành khách không bị tổn thương khi cố lên tàu khi cửa đang đóng.
Chỉ sơ lược qua thôi cũng thấy tàu ngầm cực kỳ ưu thế so với vài phương tiện tiện ích công cộng trước đây. Khi đi trên tàu, bạn an tâm không lo vấn nạn kẹt xe trễ giờ đi làm, đi học. Hơn nữa, hệ thống an toàn tránh những thương tổn đáng tiếc.
Hệ thống an toàn khi tàu ngầm vận hành
Hệ thống đèn giao thông tự động của tàu điện ngầm nhằm nâng cao mức độ an toàn lên cao nhất khi tàu vận hành. Các tín hiệu đèn lập trình cảm biến biết khi nào cần dừng và khi nào đi tiếp. Ngoài ra, tàu đi tiếp cũng sẽ phát đèn cảnh báo nguy hiểm.
Máy cảm biến hồng ngoại lắp đặt trên tàu nhằm mục đích phát hiện các tàu có nguy cơ va chạm với nhau. Lúc này, tàu an toàn tuyệt đối không gây tai nạn.
Với hệ thống tàu ngầm không người lái, một số phương pháp vật lý vận dụng vào tín hiệu giúp người điều khiển nắm quyền kiểm soát. Đặc biệt, trường hợp khẩn hay mất kiểm soát thì hệ thống tự động kích hoạt phanh gấp. Tàu ngầm đúng là sản phẩm công nghệ hiện đại tích hợp nhiều tính năng nâng mức an toàn lên cao.
Điểm mạnh và điểm yếu của Metropolitan
Trong các đặc điểm của tàu điện ngầm cũng có những thế mạnh và yếu cần phải biết để khắc phục. Dù hành khách cũng không can thiệp được những chính phủ, kỹ sư trình độ cao sẽ khắc phục điểm yếu để hành khách cảm thấy an toàn nhất.
Điểm mạnh
Hiện nay, khoa học kỹ thuật phát triển và sự gia tăng chóng mặt dân số thì tàu ngầm chính là sự lựa chọn phù hợp phục vụ nhu cầu đi lại của mọi người. Vì thế, những lợi ích nổi bật của tàu điện ngầm bao gồm:
- Hữu ích trong việc đi lại vì không bị tắc đường và đảm bảo an toàn ở mức cao nhất. Tàu ngầm xuất hiện phù hợp thời kỳ công nghiệp hóa;
- Nhà ga hầu như xây dựng ở trung tâm thành phố có các cơ sở vật chất như quán ăn, khách sạn rất thuận tiện phục vụ hành khách đi lại;
- Không mất thời gian mua vé, check in và hành lý tại nhà ga. Hành khách chỉ cần có mặt trước 30 phút và lên tàu di chuyển;
- Hệ thống tàu ngầm luôn được quan tâm cải tiến, an toàn, thân thiện với môi trường rất được cộng đồng quan tâm;
- Ở các địa điểm không có nhiều diện tích trống như thành phố hay thị trấn thì tàu ngầm vẫn vươn đến được;
- Chi phí tàu ngầm hợp lý giúp hành khách tiết kiệm tối đa.
Điểm yếu
Tuy nhiên, tàu điện ngầm không chỉ có điểm mạnh mà không có nhược điểm nào. Một số mặt hạn chế của phương tiện như là:
- Đường tàu xây dựng trong lòng đất nên đôi khi lượng Oxy cung cấp cho số lượng hành khách lớn không đủ;
- Bên cạnh đó, các siêu bụi hấp thụ nhiều sẽ gây bệnh tim mạch cho hành khách và người soát vé,… khi ngồi trong không gian tàu quá nhiều;
- Khi đi tàu vào giờ cao điểm có lượng khách lớn, bạn dễ bị tình trạng chen lấn và xô đẩy. Việc mất đồ, quấy rối tình dục, xâm phạm dễ xảy ra.
Sự khác biệt giữa tàu điện ngầm và tàu hỏa
Điểm khác biệt đầu tiên của tàu điện ngầm và tàu hỏa là thời gian xuất hiện. Tàu hỏa xuất hiện từ khá lâu và tàu ngầm về sau xuất hiện song song với sự phát triển của công nghệ hiện đại. Về cách vận hành, hai phương tiện này cũng khác nhau. Tàu hỏa chạy bằng hơi nước và đường ray xây dựng chủ yếu trên mặt đất.
Mặc khác, tàu điện ngày nay được vận hành tự động và không cần nhiều nhân công. Tàu hỏa đòi hỏi phải có người lái tàu và kiểm soát việc mua bán vé. Cơ chế an toàn cũng không sánh kịp điện ngầm nên đang dần được thay thế.
Kết luận
Sau khi tìm hiểu tàu điện ngầm, bạn đã thấy được những tiện ích tuyệt vời mà hệ thống tàu mang lại cho con người. Ở Việt Nam cũng đã có phương tiện này và Hà Nội là nơi bắt nguồn đầu tiên. Trong tương lai, tàu còn mở rộng phát triển hơn.
